واقع‌نمایی احکام عقل عملی
نویسندگان
چکیده مقاله:
یکی از تقسیمات عقل، تقسیم به عقل عملی و نظری است، در معنای این دو اصطلاح اختلاف‌نظرهایی وجود دارد و فارغ از این اختلاف، مدرکات عقلی گاهی مربوط به هستی‌ها و گاهی مربوط به بایدها و حسن و قبح‌ها هستند، عقل با چه فرآیندی به این بایدها دست پیدا می‌کند؟ در پاسخ به این سؤال نظریاتی ارائه شده‌اند که عمدۀ این نظریات را در سه دسته می‌توان قرار داد: 1. مشهور بودن احکام عملی؛ 2. اعتباری بودن؛ 3. واقع‌نما بودن. در این مقاله با تبیین هر سه دیدگاه، نظریۀ ضرورت بالقیاس إلی الغیر بودن احکام عقل عملی (که از نظریات واقع‌گرا به‌شمار می‌آید) پذیرفته شده است، در این نظریه بایدونبایدهای عقلی،إخبار از وجود ضرورت میان فعل و نتیجۀ آن هستند. تقریری که در این مقاله از این نظریه داده شده، پاسخگوی سه اشکال مطرح‌شده است: 1. نقض نظریه به باید نخستین؛ 2. تعلق بایدها به فعل در حال وجود و 3. مبتنی شدن این نظریه بر میل شخصی نه غرض عقلایی.
منابع مشابه
تحلیل عقل نظری و عقل عملی از دیدگاه استاد حائری
از آن‌جا که اخلاق یکی از اقسام حکمت عملی است، دیدگاه فیلسوفان اسلامی در تفسیر عقل نظری و عقل عملی اهمیت به‌سزایی دارد. این مقاله بر آن است تا تمایز عقل نظری و عقل عملی از دیدگاه استاد حائری را بررسی کند. برای ریشه‌یابی نظر وی، در ابتدا آرای فیلسوفانی چون فارابی، ابن‌سینا، قطب‌الدین رازی، ملاصدرا و سبزواری در باب تمایز عقل نظری و عقل عملی مطرح شده است. و پس از اشاره به نظر حائری در این زمینه، ب...
متن کاملتحلیلی بر استدلال‌های سلفیان در تقدّم احکام نقل بر احکام عقل؛ با تمرکز بر دیدگاه ابن‌تیمیه
مبحث حجیت فهم عقل در کشف معارف دینی و دامنه حدود آن از دیرباز یکی از مباحث اختلافی میان متألهان مسلمان و غیرمسلمان بوده است و در این زمینه، طیفی از افراط تا تفریط در میان فرقه‌های اسلامی یافت می‌شود. در این میان، یکی از فرقه‌های تأثیرگذار که دیدگاهی خاص‌تر از دیگران دارد، فرقه سلفیان شاخه وهابی است. این فرقه با نظریه‌پردازانی همچون ابن‌تیمیه، حجیت عقل در فهم و کشف مراد دینی را حداقلی می‌داند و...
متن کاملرابطه استفاده از قیاس و دلیل عقل در استنباط احکام
فقیهان امامی‌مذهب در کتابهای اصول فقه خود همراه با بحث از چگونگی استفاده از کتاب و سنت و اجماع برای یافتن احکام، عقل را هم به بحث می‌گذارند و فی‌‌الجمله اتفاق نظر دارند که با عقل هم می‌توان حکم شرعی را به دست آورد. استفاده از عقل عمدتاً تحت عناوین «مستقلات عقلی»، «استلزامات عقلی»، «دلایل لبی»، «تنقیح مناط» و «درک ملاک» مورد بحث قرار گرفته است. اما همین فقیهان وقتی نوبت به استفاده از قیاس، آن هم...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 16 شماره 2
صفحات 185- 207
تاریخ انتشار 2019-06-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023